O nas

Witamy na stronie internetowej Periodyku Młodych Religioznawców Ex Nihilo.

Od 2009 roku publikujemy artykuły naukowe, recenzje, eseje, wywiady, sprawozdania z badań i relacje z wypraw badawczych. Autorami tekstów są studenci, doktoranci i absolwenci Instytutu Religioznawstwa, a także studenci i doktoranci z innych instytutów oraz uczelni, zainteresowani tematyką religioznawczą. Nasz periodyk ukazuje się dwa razy do roku.

Znajdujemy się na ministerialnej liście czasopism punktowanych, za publikację na łamach Ex Nihilo można otrzymać dwa punkty.

Czasopismo wydaje Koło Naukowe Studentów Religioznawstwa, jest ono afiliowane przy Instytucie Religioznawstwa UJ.

Nabór artykułów do numeru specjalnego - Religia i Miasto

Religia i Miasto. Między poetyką i polityką przestrzeni.

Miasto to coś więcej niż przestrzeń zagospodarowana przez człowieka. Trafniej byłoby o nim myśleć jak o heterotopijnym zbiorze różnego rodzaju znaczeń, które zgromadzone w danym punkcie tworzą nową, ponad-fizykalną jakość. Zawarte i wyrażone w materii, działaniu czy społecznym fakcie ulegają w miejskim środowisku zwielokrotnieniu i transformacji. Jednym z systemów społecznych dostarczających impulsów i motywacji do takich przekształceń jest religia, która sama poddana miejskiej dynamice staje się przedmiotem zmian. Generowane przez nią znaczenia są silnie naładowane emocjonalnie, tożsamościowo, symbolicznie i egzystencjalnie a przestrzeń, w której dochodzi do rozładowań przekształca się w miejsca sacrum. Religia posiada moc tworzenia szczególnych heterotopii: uświęca przestrzeń miejską, czyniąc z architektury miejsce przebywania i kontaktu z sacrum, zachowuje i otacza czcią artefakty pobożności poprzednich epok, pielęgnuje historyczne ślady kultu i wiary, kumuluje pamiątki oraz pamięć innych czasów i miejsc.

Na innym biegunie myślenia o mieście znajduje się użytkownik miejskich przestrzeni, flâneur, przechodzień, wierny, człowiek, którego fizyczność i psychiczne dyspozycje są podstawą percepcji i motorem działań. Według Husserla ludzkie ciało konstytuuje bycie człowieka w świecie i zakorzenia go w przestrzeni. Ciało pozostaje z nią w stałej grze napięć. Miasto ucieleśnia się w człowieku tak, jak ciało zostaje „wbudowane" w jego strukturę. Przestrzeń i egzystencja pozostają zatem w dialektycznym związku. Religia rozbudowuje takie interpretacje przestrzeni i jej relacji z ludźmi. Metaforyczny i symboliczny obraz świata, wytwarzany przez nią w ludzkich umysłach wpływa na tworzenie miejsc świętych i ich charakter ale przede wszystkim kształtuje miejską tkankę. Uformowane przez religię ciało staje się kanałem i narzędziem transformacji przestrzeni. Równocześnie miejska przestrzeń i jej (nie)materialne wymiary temperują cielesność i zmysłowość religijnego ciała. Wytwarzane przez homo religiosus wyobrażenia przestrzeni i jej odwzorowania istniejące w formie realnych lub mentalnych map wpływają na paralelne odczytania rzeczywistości. Istotną rolę w tym procesie pełni architektura, która poprzez swoją estetykę i formę wpływa na procesy poznawcze, wywołuje emocje oraz kształtuje relacje społeczne.

W skali społecznych procesów religia zajmuje także ważne miejsce w toczącej się dyskusji „prawa do miasta". W tym wymiarze znajdują się pytania o społeczne praktyki przestrzenne związane z dominacją lub marginalizacją grup religijnych, widzialnością i niewidzialnością oraz rozkładem politycznych i religijnych sił w przestrzeni publicznej. W szerszej perspektywie kwestie te dotykają zagadnień progresywnego odczucia miejsca i geometrii władzy postulowanych przez Doreen Massey. Zgodnie z jej założeniami każde miejsce jest wypadkową zależności i związków przekraczających lokalność. Dlatego analizując niesymetryczne układy sił dominujących lub słabnących na danym obszarze, należy mieć na uwadze szerszą, sieciową perspektywę. Umiejscowiona religia staje się w ten sposób istotnym elementem analiz o zasięgu ponadlokalnym. W kategoriach kulturowych taki rodzaj globalnych zależności i przepływów postuluje Arjun Appadurai wskazując na transnarodową cyrkulację konkretnych form kulturowych, których szczególną odmianą są formacje religijne. Sieciowość staje się wyrazem wyobrażeń globalnych połączeń między współczesnymi ośrodkami miejskimi, w których religia pełni rolę ważnego elementu politycznych i społecznych transformacji.

Interesują nas przede wszystkim analizy dotyczące Polski ale planujemy utworzyć sekcję kontekstów, w której znajdą się artykuły odnoszące się do innych obszarów geograficznych, narodowych lub etnicznych. Interesuje nas także różnorodność metodologicznych podejść i teoretycznych ujęć, które odnoszą się do poniżej zakreślonych ram analitycznych:
- Relacje pomiędzy przestrzenią społeczną i przestrzenią religijną.
- Miejska sfera publiczna z perspektywy obecności lub przeźroczystości zjawisk religijnych.
-Narracja w procesie wytwarzania miasta, narracje społeczne i narracje religijne w konstruowaniu i percepcji przestrzeni miejskiej.
-Pisanie i czytanie miasta przez pryzmat obecności i aktywności religii w miejskiej tkance.
-Dialektyka związku miasta i religii w procesie formowania znaczeń.
-Obecność religii w mieście w perspektywie kartografii, wyobrażeń przestrzeni i map mentalnych. -Miejskie podziały z perspektywy dominacji bądź marginalizacji religii. -Religijna aktywność w sferze miejskiej jako ekspresja tożsamości.
-Polityczny i ekonomiczny wymiar obecności religii w sferze publicznej.
-Religia jako jeden z wymiarów globalnych przepływów, religijne artykulacje doświadczeń globalności i lokalności.
-Audiosfera i sfera wizualna w konstruowaniu religijnych światów miasta. Wpływ miejskiej audiosfery i sfery wizualnej na dynamikę religii. -Zmysły i ucieleśnione poznanie jako istotne formy konstruowania religijnej przestrzeni i doświadczenia miasta.
-Religia w procesie konstruowania specyfiki miejsca.
-Miejsca święte a estetyzacja miasta.
-Multimodalność zmysłowa w percepcji miejskiej architektury sakralnej.
-Odwołania do zmysłów bliskości – smaku, węchu, zapachu w kreowaniu przestrzeni religijnej.
-Przestrzeń religijna jako przestrzeń ciała.
-Wpływ architektury miejsc sakralnych na zmysły i oddziaływanie na duchowość jednostki.
-Architektura sakralna w procesie kreowania tożsamości osobowej i grupowej.
-Poznawcze metafory przestrzenne a obecność religii w mieście.
-Neuronuka wobec związków religii i przestrzeni.
-Fenomenologia miejsca a neuronauka.
-Światło i dźwięk w mieście jako (nie)materialne elementy religijnych przestrzeni.
-Manipulacja aspektami fizycznej przestrzeni miasta jako zabieg formowania przestrzeni duchowej.
-Fizyczne kreowanie miejsca a miejsce kreowane w procesie poznania w kontekście religijnym.

Akceptujemy teksty w języku polskim i angielskim.

Termin nadsyłania artykułów: 10 września 2016.

Artykuły prosimy kierować na adres: religiamiasto@gmail.com

Data opublikowania: 29.06.2016
Osoba publikująca: Jakub Szczęśniak

Najnowszy numer - Ex Nihilo 1(13)/2015 Najnowszy numer - Ex Nihilo 1(13)/2015

O Tolkienie pisze się w Polsce dużo, z reguły jednak są to teksty niepogłębione i pozbawione ambicji naukowych. W poniższym numerze widać wysiłek młodych autorów dążących do zorganizowania tła dla własnych prób opanowania świata przedstawionego. W sumie w 13 numerze „Ex Nihilo" zebrano zróżnicowane głosy młodego pokolenia badaczy Tolkiena. Każdy z tekstów dotyka pewnego istotnego elementu legendarium tolkienowskiego i próbuje zmierzyć się nim, używając odpowiednio aplikowanej aparatury naukowej.

prof. Andrzej Szyjewski

Ex Nihilo 1(13)/2015 - Spis treści

Andrzej Szyjewski
Wstęp

Rafał Adametz
Metaetyka Śródziemia

Piotr Alexandrowicz
Pierwszy Głos i Drugi Głos w opowiadaniu Liść, dzieło Niggle'a

Marta Błaszkowska
Jawni i niejawni panujący. O stosunkach pomiędzy władzą a sacrum w świecie powieści Tolkiena

Konrad Dziadkowiak
Tolkien i Augustyn: Bóg, świat, zło, wolna wola

Piotr Anicet Gruszczyński
Religijność Edainów – religijność Tolkiena

Renata Leśniakiewicz-Drzymała
Gondolin – nowa Troja? Wpływ Wergiliańskiego mitu o upadku Ilionu na legendarium J.R.R. Tolkiena

Anna Łagan
Jestem ogniem, jestem śmiercią. Smoki w twórczości Tolkiena w świetle mitologii skandynawskiej poematu o Beowulfie

Joanna Maryniak
Miejsca święte i miejsca zakazane Ardy

Agnieszka Mohylowska
Od opowieści oralnej do fantasy. Mityczna narracja w twórczości J.R.R. Tolkiena

Łukasz Nowacki, Tomasz Sajecki
Wizerunek króla we Władcy Pierścieni J.R.R. Tolkiena

Krzysztof Jan Wojtyra
Postać Gandalfa jako anioła w świetle nauki Pseudo-Dionizego Areopagity i św. Tomasza z Akwinu

Aktualności